ว่ากันด้วยเรื่องของสายเอ็น

สายเอ็น หรือสายเบ็ดตกปลา เป็นอุปกรณ์ประกอบในการตกปลา ที่สำคัญอีกตัวหนึ่งขึ้นอยู่กับความคงทนของสายว่า มีความเหนียวทนต่อการขูดขีดแค่ไหน รวมทั้งความอ่อนนุ่มหรือแข็งกระด้างของสายเอ็นตกปลามีผลต่อการเข้ามากินเหยื่อของปลาด้วย ทั้งในบ่อตกปลาและอ่างเก็บน้ำธรรมชาติซึ่งมีอุปสรรค์ต่างๆ ใต้น้ำอีกมากมาย

สายเอ็น จึงเป็นตัวแปรอีกตัวหนึ่งที่มีความสำคัญไม่น้อยไปกว่าคันเบ็ดและรอก ที่จะเป็นตัวชี้วัดว่านักตกปลาจะพบกับความสมหวัง หรือ ผิดหวังในเกมการตกปลา ปลาแต่ละชนิดแรงสู้เบ็ดมีความแตกต่างกัน หรือแม้กระทั่งแต่ปลาชนิดเดียวกัน แต่ต่างสถานที่กันถึงแม้น้ำหนักจะเท่ากัน แต่แรงดึงและพละกำลังของปลาแต่ละตัวก็ย่อมไม่เท่ากันอันเนื่องมาจากสภาพแวดล้อมและความสมบูรณ์แข็งแรงของปลา เหตุผลนี้มีความเป็นจริงอย่างมาก สถานที่แหล่งน้ำ บ่อตกปลา มีทั้งตอไม้ กิ่งไม้ใบหญ้า กองหินล้วนแล้วแต่เป็นอุปสรรค์ต่อสายเอ็นตกปลาทั้งสิ้น ดังนั้นสายที่จะนำมาตกปลาได้ดี ก็ต้องเป็นสายที่มีความเหนียวความทนทานต่อการขูดขีด และรับแรงดึงของปลาและแรงอัดของคนได้ดี สายเอ็นที่พบเห็นเห็นกันอยู่ในตลาดบ้านเรามีมากมายหลายชนิดและหลายยี่ห้อ หากดูภายนอกทั่วไปก็จะเห็นว่าเหมือน ๆกัน แต่ถ้าดูให้ละเอียดจริง ๆ แล้วคุณภาพของสายจะมีความเหนียวความยืดหยุ่นและคุณสมบัติที่แตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับผู้ผลิตแต่ละยี่ห้อ ที่จะนำวัสดุชนิดใดมาผลิตเป็นสายเอ็น ซึ่งถ้ามองตาเปล่าอาจจะไม่สามารถที่จะรู้ได้ว่าสายที่เรามองอยู่มีคุณภาพดีดั่งที่เราต้องการหรือไม่ เราจะเลือกได้ก็ขนาดและสีสันของสายเอ็นเท่านั้น ซึ่งสายเอ็นนั้นจะทำมาจากพลาสติกประเภทต่างๆ เช่น ไนล่อน โพลีเมอร์ หรือ โพลีเอสเตอร์ชนิดต่าง ๆ สายประเภทนี้จัดอยู่ในประเภทสายเดี่ยวหรือที่เรียกว่าสายโมโน ซึ่งส่วนมากแล้วมักจะมีคุณสมบัติในตัวของตัวเองไม่เหมือนกันขึ้นอยู่กับวัสดุในการนำเอามาผลิต นั่นก็หมายความว่าเรื่องของคุณภาพด้วย โดยปกติแล้วสายเอ็นประเภทนี้จะมีความยืดในตัวของมันเอง การยืดตัวของมันจะมีผลมากน้อยก็ขึ้นอยู่กับการใช้งาน เช่น การที่เราใช้ตกปลาขนาดใหญ่แล้วหลายตัวตัว หรือในกรณีที่เราตกปลาตามหมายธรรมชาติ แล้วติดอุปสรรคต่าง ๆแล้วเราดึงด้วยแรงมาก ๆ สายที่เราว่าเหนียว ๆ นั้นจะมีการเสื่อมสภาพไปโดยที่เราไม่รู้ตัว และเมื่อเราเกิดตกปลาใหญ่ได้ ในระหว่างที่อัดปลาก็จะเกิดอาการเครียดกับสายจนขาดได้ สายเอ็นส่วนมากจะทำมาให้อ่อนนิ่มเพื่อเหมาะกับการกินเหยื่อของปลาที่ระแวง เช่นการตกปลาในบ่อตกปลา ซึ่งปลาส่วนมากมักจะโดนเบ็ดเสียจนเข็ดแล้ว สายเอ็นที่อ่อนนุ่มพลิ้วจึงมีส่วนช่วยในการทำให้ปลากินเบ็ดได้ง่ายขึ้น มากกว่าการใช้เอ็นที่มีความแข็งกว่า แม้แต่ขนาดเอ็นจะเท่ากันก็ตาม สายเอ็นที่อ่อนถึงแม้ว่าจะมีข้อเสียในการยืดตัวง่าย แต่ความเหมาะสมกับการตกปลาบางประเภท ก็มีความจำเป็นที่เราจะต้องเลือกใช้ ในกรณีที่เราเลือกใช้สายเบ็ดที่อ่อนนิ่มมาก ๆ เราก็ต้องคิดอยู่เสมอว่า เมื่อเราตกปลาได้ในขณะที่เราวัดปลาสายจะยืดตัวตามแรงที่เราวัดปลา ดังนั้นเมื่อเราจะวัดปลาก็ต้องวัดให้แรงเต็มที่เพื่อที่เบ็ดจะได้ฝังคมในปากปลาเต็มที่ คมเบ็ดจะฝั่งแน่นแล้วท่านก็จะมีโอกาสได้ปลาสมความตั้งใจ เมื่อปลาติดเบ็ดแล้วสายก็จะมีส่วนช่วยท่านได้ ตรงที่ว่า เมื่อสายไม่ขาดง่าย ทั้งยังยืดหยุ่นเข้ากับแอ๊คชั่นของคันเบ็ด มีผลทำให้ปลาเหนื่อยเร็วขึ้นสามารถที่จะเอาปลาขึ้นได้เร็วกว่าปกติ การใช้สายที่แข็งกระด้างนั้นก็จะทำให้วัดปลาได้ง่ายมากเพียงกระตุกครั้งเดียวกันจะทำให้คมเบ็ดฝังติดปากปลา และเมื่อปลาติดเบ็ดแล้ว ระหว่างที่ปลาดึงสายเอ็นอยู่นั้นความที่ไม่มีความยืดหยุ่นได้มากนั้น บางทีปากปลาประเภทที่มีความบางมากก็จะฉีกขาด หรือปลาอาจสบัดหละได้ง่าย หรือบางทีอาจจะหลุดตั้งแต่เราวัดปลาเลยก็ได้

การเลือกสายเอ็น ก็ต้องมีเทคนิคในการใช้ด้วยนะครับ การเลือกสายควรเลือกสายที่มีความคงทนต่อสิ่งแวดล้อมที่เป็นพิเศษ เช่น แสงแดด น้ำ การขูดขีด  การที่เรานำสายมากรอใส่รอกในครั้งแรก จะดูเหมือนว่าสายที่เราได้ทำการเลือกนั้นดีดั่งที่เราต้องการแล้ว ไม่ว่าจะเป็นความอ่อนหรือแข็ง แต่เมื่อเรานำเอาไปตกปลาเพียงครั้งเดียวกลับมาแล้วสายที่ใช้นั้นกลับมีความกระด้างผิดกับเมื่อใส่สายใหม่ ๆ นั่นก็เป็นเพราะคุณภาพสายที่เราซื้อมานั้นมีคุณภาพไม่ดีเท่าที่ควร แต่ก็ยังสามารถใช้ได้อีกหลายครั้งนะครับ เพียงแต่สีสันที่สวยนั้นก็จะหมดไปเรื่อย ๆ แต่ก็อาจจะแก้ไขได้ด้วยการกลับสายที่อยู่ข้างในออกมาใช้เอาสายที่อยู่ด้านนอกไปไว้ด้านใน สายในรอกของท่านก็จะใช้ได้ต่อไปอีกระยะหนึ่งหากไม่ทำเช่นนั้นสายเมื่อเกิดการกระด้าง จนแข็งมากก็จะเกิดความกรอบ และขาดได้อย่างง่ายดายเลย ส่วนในด้านราคา นั้นเนื่องจากมีผู้ผลิตอยู่หลายบริษัท ซึ่งแต่ละบริษัทก็รุบุคุณสมบัติแตกต่างกันออกไป หากท่านต้องการที่จะซื้อสาย ก็ควรเลือกตามความเหมาะสม เช่น ขนาดของสาย แรงดึง สายจะมีขนาดเป็นมาตรฐาน ตั้งแต่ 4 ปอนด์ขึ้นไปเรื่อย ๆ จนเป็นร้อยปอนด์ แต่ที่เรานิยมใช้ตกปลากันทั่ว ๆ ไปก็อยู่ที่ขนาด 10 12 15 20 25 30 ปอนด์ หากเกินกว่านี้ ก็จะเป็นการตกปลาแบบทลอลิ่งหรือตกปลาขนาดใหญ่ ขนาดสายก็จะใช้ ตั้งแต่ 25 30 40 50 และถึงร้อยกว่าปอนด์ขึ้นไปก็มี การตก

ปลาขนาดที่มีน้ำหนักเป็นร้อยกิโลขึ้นไปส่วนมากแล้วจะใช้สายที่ผลิตขึ้นมาเพื่อเกมส์นี้โดยเฉพาะ การเลือกซื้อสายเอ็นควรอ่านที่ฉลากข้างหลอดเก็บสายที่เป็นที่ระบุว่ารายละเอียดต่าง ๆ เท่าไร ซึ่งก็ไม่ได้เป็นสิ่งที่ยากนัก เรื่องราคาก็เลือกเอาราคาที่ไม่แพงจนเกินไปแต่ก็ไม่ถูกจนเกินไป เพราะส่วนมากคุณภาพกับราคามักจะมาคู่กัน แต่ก็ไม่ใช่ว่าสายราคาถูกจะไม่ดีนะครับ มันก็สามารถใช้ได้ดีในระดับหนึ่งเพียงแต่อาจจะใช้ได้ไม่นานเท่ากับสายเอ็นราคาแพงกว่า แต่การที่ต้องเปลี่ยนสายเอ็นบ่อย ๆก็จะกลายเป็นว่าเราก็ได้ซื้อสายเอ็นราคาถูกในราคาพอ ๆหรืออาจจะแพงกว่าด้วยซ้ำ แต่การใช้สายที่มีราคาแพงเกินไป จะทำให้เกิดความเสียดายเมื่อต้องการตัดทิ้ง เช่น เมื่อสายเกิดเป็นตำหนิเล็กน้อย การพยายามใช้สายที่มีตำหนิไปโดยไม่ยอมตัด ก็จะทำให้เกิดผลเสียตามมาได้ หากว่าเราตัดทิ้ง หากว่าเราตัดทิ้งก็จะหมดปัญหาไป แต่เมื่อจะตัดถ้าเป็นสายที่มีราคาแพงก็ต้องคิดหนัก แต่ถ้าเป็นราคาปานกลางค่อนข้างถูกก็ไม่คิดอะไรมาก

สายเอ็น ที่เราใช้กันอยู่นั้น เรียกกันว่าสาย Monofilament Mono แปลว่า “เดี่ยว” หรือหนึ่ง Filament แปลว่า “เส้นใย” เมื่อนำมารวมกัน Monofilament ก็แปลว่า “เส้นใยเดี่ยว” หรือสายเส้นเดี่ยว ซึ่งก็คือสายเอ็นตกปลาที่นักตกปลารู้จักและคุ้นเคยกันดี ฉลากหรือสติ๊กเกอร์ที่ติดอยู่บนม้วนของเอ็นนั้นปกติจะมีข้อมูลดังต่อไปนี้

- น้ำหนัก เป็นปอนด์หรือกิโลกรัม (Breaking Strain)
- ประเภทของวัสดุ (Nylon or Copolymer)
- ขนาดหน้าตัดเป็นนิ้ว หรือซม. (Line Diameter)
- คุณสมบัติพิเศษอื่นๆ เช่น Low Memory, Extra-Low Memory, Abrasion Resistance, และคำอื่นๆ อีกมากมายหลายหลาก

มารู้จักคำศัพท์เกี่ยวกับสายเอ็นกันครับ

ก่อนซื้อสายเอ็นเราควรจะรู้คำศัพท์เหล่านี้ก่อนนะครับเพื่อที่จะได้เลือกสายได้ถูกต้องตรงใจ

 

1 foot = 0.3048 meter
1 metre = 3.281 feet
1 yard = 0.9144 meter
1 metre = 1.094 Yard
1 mile = 1.6093 kilometer
1 kilometre = 0.621 mile

ตารางแปลงน้ำหนัก

ปอนด์ กับ กิโลกรัม Pound/Kilogram (BL/Kg)

บางยี่ห้อสายเอ็นจะบอกรายละเอียดแค่รับน้ำหนักได้กี่กิโลกรัม แต่ไม่ได้บอกขนาดเป็นปอนด์

Weight
1 Pound = 0.4536 Kilograms
1 Kilograms = 2.205 Pound
1 Ton = 1016 Kilograms
1 Kilograms = 0.0009 Ton
1 Pound = 453.6 Grams
1 Gram = 0.0022 Pound
1 Gallon = 4.546 Litres
1 Litre = 0.22 Gallon
 

สายเอ็นเต็มกับสายเอ็นโหลด

สายเต็มปอนด์ หรือสายเอ็นเต็ม ก็คือจะมีขนาดหน้าตัดตามมาตรฐานสายเช่น 20LB ขนาดหน้าตัด ก็ประมาณ 0.45mm สายโหลด ก็คือ สายที่มีขนาดหน้าตัดจะเท่าสายเอ็นเต็ม แต่ระบุแรงดึงไว้มากกว่า ส่วนการเลือกใช้สายเอ็น มันก็แล้วแต่ใครจะชอบอย่างไร ตามที่เคยใช้มาตามอ่างเก็นน้ำต่าง ๆ อุปสรรค์มีมากการใช้สายเอ็นเต็มก็จะเป็นทางเลือกที่ดี หากรอกเราตัวใหญ่จุสายขนาดใหญ่ได้เยอะ แต่ถ้าต้องการแรงดึงเยอะรอกเราบรรจุสายได้น้อย ก็เลือกเอ็นโหลดจะไส่สายได้เยอะกว่าเอ็นเต็มปอนด์ครับ

ขนาดหน้าตัดของสายเอ็น เต็มปอนด์มาตรฐาน

หน้าตัด(mm.)... แรงดึง(LB.)..   แรงดึง (LB.)
        เอ็นเต็มปอนด์........ เอ็นโหลด
0.26............6.................10
0.28........... 8................ 12
0.30......... 10........... .... 14
0.35......... 12................ 19
0.40......... 15................ 23
0.45......... 20................ 28
0.50......... 25................ 33
0.55......... 30................ 38
0.60......... 35................ 43
0.65......... 40................ 48
0.70......... 45................ 53
0.75......... 50................ 58

จะเป็นอย่างนี้ครับ

บางคนมาถามเอ็น 10 ปอนด์ โหลด 6 ปอนด์ เราก็ดูที่หน้าตัด ก็จะประมาณ 0.26 mm.แต่จะเขียนที่ม้วนว่า 10 ปอนด์ สายบางยี่ห้อ จะบอกหน้าตัดสายเอ็นมาเป็นนิ้ว (Inch) ยกตัวอย่างของม้วนนี้ ขนาดหน้าตัด 0.028"
ถ้าเราอยากรู้ว่า 0.028" เท่ากับกี่ มิลิเมตร (mm.) 1 Inch = 2.54 Centimetre 1 centimetre = 10 millimetre ดังนั้น (0.028*2.54) = 0.07 Centimetre ทำ Centimetre ให้เป็น millimetre 0.070*10 = 0.70 millimetre สรุป สายขนาด 0.028Inch จะเท่ากับ 0.70mm. โดยประมาณ ซึ่งปัจจุบันนี้เอ็นโหลดสามารถทำให้เส้นเล็กลงไปได้อีกมากเลยนะครับ บางยี่ห้อโหลดลงเกือบครึ่งหนึ่งเลยทีเดียว

สายช๊อคหลีด

มาว่ากันต่อเรื่องสายๆ Monofilament ( Shock leader, Fluorocarbon ) สาย shock Leader หรือสายหน้าเพื่อป้องกันแรงกระชากอย่างรุนแรง หลายท่านอาจเคยได้ยินมาแล้วนะครับว่าสายซ๊อคลีดมีหน้าทีทำอะไร ทำไมเราต้องใช้ ไม่ใช้ไม่ได้หรือ สำหรับเรา ๆ ท่าน ๆ ที่ตกปลาตามแหล่งน้ำธรรมชาติ ยี่สก นวลจันทร์ ปลานิล ปลาใน บ่อตกปลา สวาย บึก ที่มี่ขนาดไม่ใหญ่มากนัก ส่วนมากเราจะใช้สายเอ็นอยู่แล้วก็ไม่จำเป็นที่จะต้องไปหามาใช้นะครับ แต่เมื่อเราใช้สายในรอกเป็นแบบสายถัก ไม่ว่าจะเป็นสายไดสนีม่า สเป็กตร้า พีอี สายจำพวกนี้ไม่มีคุณสมบัติที่จะยืดหยุ่นรองรับแรงกระชากหนักๆ ได้ เมื่อใดที่โดนแรงกระชากหนักๆ ไม่สามารถยืดได้ก็จะขาด ไม่ว่าจะเป็นปลาทะเลตัวใหญ่ๆ หรือ ปลาบึกตัวมหึมา ในบ่อต่างๆ หรือไม่ก็ปลาประเภท ที่มีฟันแหลมคมเท่านั้น 

Fluorocarbon ใช้ทำเป็นสายหน้าเหมือนกับช็อกลีด แต่คุณสมบัติที่แตกต่างกันออกไป เช่น ทนต่อการขูดขีด ทนความร้อน รับแรงแรงกระชากลากถูได้ดี ดังนั้นเราจึงเห็นนักตกปลาในบ้านเราใช้เป็นสายหน้า สำหรับตกปลาชะโดด้วยเหยื่อปลอม กระพง กระสูบ และปลาชนิดอื่นๆ ที่มีฟันอันแหลมคม ซึ่งจะทำให้รับแรงกระชาก ทนต่อฟันปลาอันแหลมคมได้ ในการทดสอบว่าทนความร้อน หรือ การขูดขีดได้ดีกว่าเอ็นตกปลาโดยทั่วไป ลองใช้ทิชชู่ทาบกับสายแล้วถูไปมา สายฟูโอโรคาร์บอน จะทนกว่าสายเอ็นธรรมดาหลายๆ เท่า และคุณสมบัติของสายจำพวกนี้ที่ใช้ทำเป็นสายหน้า ส่วนมากจะเป็นสีใสๆ เวลาลงน้ำแล้ว จะกลมกลืนกันสีของน้ำเป็นอย่างดี ทำให้ปลากัดเหยื่อปลอมดีกว่า ส่วนสายถัก PE, Dyneema, Spectra Braid Fishing Line สายจำพวกนี้เป็นสายที่ถูกถักทอขึ้นมาโดยนำเส้นใยเล็ก ๆ หลาย ๆ เส้นมารวมกัน ความยืดหยุ่นไม่ค่อยมี หรือไม่มีเลย มีความคงทนระดับต่างๆ กันไป เวลาวัดปลาหรือ Sethook จะใวเพราะว่าแรงจากคันส่งไปตามสายได้เร็ว แต่ถ้าโดนแรงกระชากอย่างมากมายหรือ Shock!!! จะทำให้สายขาดได้ง่ายๆ ดังนั้นถ้าใช้สายเหล่านี้ถ้าใช้เป็นสายในรอก ดังนั้นจะต้องมีสาย Shock Lead หรือ สาย Fluorocarbon เป็นสายหน้าเพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหาเหล่านี้ สำหรับนักตกปลาที่ชอบตกปลาหน้าดิน ใช้สายเอ็นในรอก จะใช้สาย PE, Dyneema, Spectra เป็นสายลีดผูกเบ็ดกับตะกร้อครับ

         ก็คงจะได้ความรู้เกี่ยวกับสายเอ็นกันบ้างไม่มากก็น้อยนะครับ และก็น่าจะใช้เป็นแนวทางในการเลือกใช้สายเอ็นให้ถูกกับงานของท่านได้นะครับ บทความต่อไปเราจะมาทำความรู้จักกับสายเบ็ดอีกชนิดหนึ่งคือสาย PE, Dyneema, Spectra กันบ้างนะครับ สวัสดีครับ